Zmiany w prawie pracy w ostatnim kwartale 2023 r.

Poniżej prezentujemy podsumowanie najważniejszych zmian w prawie pracy z ostatnich trzech miesięcy.

BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe

17 listopada 2023 r. weszło w życie rozporządzenie w sprawie BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Jedną z najważniejszych zmian jest zmodyfikowanie elementów wyposażenia takiego stanowiska pracy.

Oznacza to przede wszystkim, że należy:

• wyposażyć stanowisko pracownika korzystającego z laptopa w dodatkowe elementy:

• stacjonarny monitor lub podstawkę, zapewniające możliwość ustawienia ekranu w taki sposób, żeby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu osoby użytkującej,

• dodatkową osobną klawiaturę i mysz,

• zweryfikować i zaktualizować informację o warunkach BHP, przekazywaną pracownikom,

• rozważyć wykonanie ponownej analizy ryzyka zawodowego – taki wymóg nie wynika wprost z nowych przepisów, ale w przypadku niektórych pracodawców, może być konieczne wprowadzenie zmian w tym zakresie,

• odebrać od pracowników zdalnych i hybrydowych nowe oświadczenie o tym, że zapoznali się z nową informacją o warunkach BHP, zobowiązują się do ich przestrzegania oraz że na ich stanowisku pracy zdalnej są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy.

WAŻNE: Powyższe wymogi dotyczą również pracowników zdalnych i hybrydowych, co może pociągać za sobą konieczność zapewnienia im dodatkowego wyposażenia lub ekwiwalentu za używanie własnego sprzętu.

Ponieważ brak jest dotychczas jednoznacznych wytycznych i informacji w tym zakresie od Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, jak i Państwowej Inspekcja Pracy, pojawiają się różne interpretacje nowych przepisów, niemniej nasze podejście cechuje ograniczenie ryzyk po stronie pracodawcy.

Kalendarium wdrożenia przez pracodawców:

• nowo powstające stanowiska pracy powinny spełniać wymogi od 17 listopada 2023 r.,

• dotychczasowe stanowiska pracodawcy należy wyposażyć i zaktualizować dokumentację do 17 maja 2024 r.

Z tego powodu, już teraz pracodawcy powinni przeanalizować i zaktualizować wewnętrzną dokumentację i procedury oraz przekazać pracownikom niezbędne dokumenty i sprzęt.

Okulary i szkła kontaktowe

Dodatkowo, rozporządzenie poszerzyło obowiązek refundacji okularów pracownikom również o szkła kontaktowe. W tym przypadku to lekarz określa, która z opcji jest zalecana dla danej osoby.

Pracownik nie zapłaci opłaty sądowej

Jedną ze zmian w ramach szerokiej nowelizacji w zakresie postępowań sądowych była zmiana ustawy o kosztach sądowych, w ramach której zmodyfikowano opłaty w postępowaniach z prawa pracy.

Zgodnie z nowymi zasadami, zarówno pracownik, jak i pracodawca zapłacą opłatę stosunkową jedynie od apelacji, a nie od wszystkich podlegających opłacie pism. Nie dotyczy to jednak opłaty podstawowej, którą ponosi pracodawca od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i którą należy uiszczać tak jak dotychczas.

WAŻNE: Pracownicy zostali całkowicie zwolnieni z opłat sądowych od pozwów w sprawach z zakresu prawa pracy, i to niezależnie od wartości przedmiotu sporu.

Pracownicy i pracodawcy odwołujący się od wyroku sądu I instancji będą musieli wnosić opłatę stosunkową od apelacji w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, nie więcej jednak niż 200.000 zł., gdy wartość przedmiotu sporu wynosi co najmniej 50 000 zł.

Zmiana weszła w życie 28 września 2023 r.

Obowiązkowe przywrócenie zwolnionego pracownika?

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego przewiduje możliwość ustanowienia przez sąd zabezpieczenia poprzez obowiązkowe tymczasowe przywrócenie do pracy pracownika, z którym rozwiązano umowę o pracę w okresie szczególnej ochrony stosunku pracy (np. ciąża, wiek przedemerytalny itp.) do czasu rozstrzygnięcia postępowania. Dotyczy to każdego trybu rozwiązania umowy o pracę, w tym dyscyplinarnego.

Takie przywrócenie przysługuje pracownikowi, który wystąpił do sądu z powództwem o uznanie wypowiedzenia za niezgodne z prawem i zażądał przywrócenia do pracy. Wniosek może być złożony na każdym etapie postępowania sądowego.

Poprzednie brzmienie przepisów procedury przewidywało jedynie opcjonalne przywrócenie do pracy. Obecnie taki wniosek jest wiążący dla sądu.
Sądowe zabezpieczenie może zostać udzielone na podstawie uprawdopodobnienia roszczenia głównego. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia jedynie w przypadku, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne.

Powyższe oznacza, że przy podejmowaniu decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę pracowników w okresie szczególnej ochrony należy uwzględnić te dodatkowe ryzyka prawne, HR oraz związane z organizacją pracy przy zwolnieniu, dlatego rekomendujemy w tym zakresie konsultacje z działem HR i prawnikami.

Powyższy przepis obowiązuje od 22 września 2023 r.